Enflasyon Neden Düştü?

Merkez Bankası, Şubat Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda Şubat ayında enflasyonda yaşanan düşüşün işlenmemiş gıda ve enerjiden kaynaklandığını belirtti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2016 yılı Şubat ayı "Aylık Fiyat Gelişmesi Raporu'nu açıkladı. Rapora göre, Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 0,02 oranında azalmış ve yıllık tüketici enflasyonu 0,80 puan düşüşle yüzde 8,78 oldu. Bu dönemde H ve I endekslerinin yıllık değişim oranları yaklaşık 0,1 puan artarak sırasıyla yüzde 9,49 ve 9,72'ye yükseldi. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, Şubat ayında gıda ve enerji gruplarının katkılarında sırasıyla 0,67 ve 0,23 puan azalış gözlendi. Bu dönemde temel mal ve hizmet gruplarının katkıları bir önceki aya göre nispeten yatay seyrederken alkollü içecekler, tütün grubunun katkısında 0,08 puanlık bir artış gerçekleşti.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimi incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerindeki iyileşmenin sınırlı da olsa devam ettiği gözlendi. Bu dönemde, Türk lirasındaki birikimli değer kaybı etkilerinin hafiflemesine bağlı olarak temel mal grubu eğilimindeki yavaşlama sürerken hizmet grubunda ana eğilim bir miktar yükseldi.

Şubat ayında hizmet fiyatları yüzde 0,59 oranında artarken grup yıllık enflasyonu 0,10 puan düşüşle yüzde 9,06 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon, haberleşme ve lokanta-otel gruplarında gerilerken diğer alt gruplarda yükseldi. Kira yıllık enflasyonu yüzde 8,02 ile son altı yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Lokanta-otel grubu yıllık enflasyonunda bir miktar iyileşme gözlense de yüksek seyir korundu. Diğer hizmetler grubunda fiyat artışları sigortacılık, sağlık hizmetleri ile bakım-onarım hizmetlerine ilişkin kalemlerde gözlendi. Ulaştırma hizmet fiyatları, yönetilen ulaşım ücretlerindeki artışlar nedeniyle yükselmeye devam etti.

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Şubat ayında 0,27 puanlık artışla yüzde 10,37'ye yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artış kaydetti. Dayanıklı mal grubunda otomobil fiyatlarındaki yüksek oranlı artış dikkat çekerken mobilya fiyatları Ocak ayındaki belirgin yükselişin ardından bu dönemde de arttı. Böylelikle, anılan alt gruplarda yılın ilk iki ayındaki birikimli artışlar yüzde 5'e yaklaştı. Giyim grubunda yıllık enflasyon yüzde 9,80 ile endeks tarihinin en yüksek düzeylerinden birine ulaştı. Giyim ve dayanıklı dışı temel mal enflasyonu yukarı yönlü seyrini korurken bu grupta döviz kurunun gecikmeli etkileri hissedilmeye devam etti.

Enerji fiyatları Şubat ayında yüzde 0,56 oranında azaldı. Bu gelişmede, Türk lirasındaki değer kazancına bağlı olarak akaryakıt fiyatlarındaki yüzde 2,32 oranındaki azalış belirleyici oldu. Tüp gaz fiyatları ise bu dönemde yüzde 1,65 oranında azaldı. Bu gelişmeler sonucunda yıllık enerji enflasyonu 1,77 puan azalışla yüzde 2,85'e geriledi.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 2,86 puanlık azalışla yüzde 8,83 oranına geriledi. Bu gelişmede Ocak ayında oldukça yüksek artış kaydeden işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düzeltme belirleyici oldu. Özellikle sebze fiyatlarındaki düşüşle taze meyve ve sebze grubunda yıllık enflasyon yüzde 9,83'e geriledi. Bunun yanında yakın dönemde alınan tedbirlerin katkısıyla kırmızı et fiyatlarında sınırlı bir azalış izlendi. Diğer taraftan bakliyat fiyatlarındaki artışlar hız kesmeden devam etti, bakliyat grubunda son bir yıllık dönemdeki fiyat artışı yüzde 16 seviyesine ulaştı. Bu gelişmelerle, işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu belirgin bir düşüşle yüzde 8,89 oranına geriledi. Öte yandan, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonunda ekmek-tahıl grubu kaynaklı yukarı yönlü seyir devam etti. Ekmek fiyatlarında son üç aylık dönemdeki birikimli artış yüzde 6,67 oranına ulaştı. Zeytinyağı fiyatlarındaki artış hız kesmekle birlikte sürdü, diğer işlenmiş gıda kalemlerinde ise fiyatlar nispeten ılımlı bir seyir izledi. Sonuç olarak, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu 0,38 puan artarak yüzde 8,79'a yükseldi. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 9,84'e, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise yüzde 8,33'e geriledi.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Şubat ayında yüzde 0,20 oranında düştü, yıllık enflasyon 1,47 puan azalarak yüzde 4,47 oldu. Bu gelişmede, Türk lirasının son dönemdeki istikrarlı seyri ve uluslararası emtia fiyatlarındaki düşük seyir belirleyici oldu. Yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 5,40'a, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 7,91'e geriledi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Şubat ayında dayanıklı tüketim malları (yüzde 1,51) dışındaki tüm alt gruplarda olumlu bir seyir gözlendi. Dayanıklı tüketim mallarında mücevherat dışındaki kalemlerde ılımlı fiyat artışları kaydedildi. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatlarındaki olumlu seyirde demir-çelik ürün fiyatlarındaki düşüş etkili oldu. Sermaye malı imalatında metal yapı ürünlerindeki fiyat düşüşü öne çıktı. Dayanıksız tüketim malları aylık fiyat artışının sınırlı kalmasında (yüzde 0,25) ise işlenmiş meyve ve sebze ürünlerine bağlı olarak gıda imalatı fiyatları belirleyici oldu. Sonuç olarak Şubat ayında, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar hafifledi.