Anadolu’nun ilk kadın hükümdarının türbesi işlemeleri ile dikkat çekiyor

Anadolu’nun ilk kadın hükümdarı Hüdavent Hatun’un Niğde’deki türbesi, Türk mitolojisi ve İslam öncesi birçok unsuru barındırıyor.

’İlk kadın vali’ unvanını taşıyan Hüdavent Hatun’un 1312 yılında yapımına başlanan ve Niğde’de kendi adını taşıyan parkta bulunan türbesi, Selçukluların hükümdarlık sembolü olan çift başlı kartal, aslan, insan başlı huma kuşu gibi figürleriyle dikkat çekiyor. Anadolu Selçuklu Sultanı IV. Rukneddin Kılıç Arslan’ın kızı olan Hüdavent Hatun’un yaklaşık 100 yıl aradan sonra restore edilerek ziyarete açılan türbesi, Türk sanatı ile İslam öncesi birçok unsuru üzerinde bulunduruyor.

"Birçok kültürü içinde barındıran süsleme programına başka hiçbir yapıda rastlamıyoruz”

Böyle zengin bir süsleme programına hiçbir yapıda rastlanılmadığını söyleyen Uzman Sanat Tarihçisi Burak Paklacı, türbede bulunan işlemelerin tesadüfi olmadığını aktardı. Türbeyi ziyaret edenlerin saat yönünde türbeyi gezmesi gerektiğini ifade eden Paklacı; "Hüdavent Hatun Türbesi’nin üzerindeki hiçbir motif tesadüfi değildir. Birçok İslam öncesi inanca dahil olan tasarımların yer aldığı çift başlı kartallar, kartalın kanatlarının ucundaki ejder başları, insan yüzleri, aslan ve koyun gibi tasarımlar var. Bu anlamda burası turizm politikası oluşturulursa turistsiz bir gün geçirmeyeceğini düşünüyorum. Böyle zengin, birçok kültürü içinde barındıran süsleme programına hiçbir yapıda rastlamıyoruz" dedi.

“Kendi türbesinin yapımı ile yakından ilgilendi”

Hüdavent Hatun’un Anadolu’nun ilk kadın valisi söylemi ile daha çok ilgilenildiğini ancak yapının özelliklerinin ziyaretçiler tarafından göz ardı edildiğine dikkati çeken Paklacı; "Yapının ayrıntılarındaki Türk İslam sanatındaki değeriyle çokça ilgilenmiyoruz ve türbenin tanıtımı yarım kalmış oluyor. Hüdavent Hatun’un 16 yıl boyunca İlhanlı Sarayı’nda kalmış ve orada görmüş olduğu Budist adetlerle, İslamiyet öncesi Türk sanatıyla ilgili ayrıntıları türbesinin üzerine nakşettirmiş. 1312’de yapımına başlanmış ve 1332 yılında vefat eden Hüdavent Hatun, istirahatgahıyla ilgili tasarımın tamamıyla yoğun bir şekilde ilgilendiğini görüyoruz. Bu anlamda da sanatçı ve bir tasarımcı ruha sahip olduğunu söyleyebiliriz. Hüdavend Hatun’un mezar taşı üzerinde Tahrim Süresi’nin ayeti yazılıdır. Ben bunu demek ki kendisi de İlhanlı Sarayı’nda çok büyük sıkıntılar çekti ve mezar kitabesinin üzerinde, böyle bir ayete özellikle yer verdi olarak yorumluyorum. Yani Hüdavent Altın Türbesi hiçbir ayet, hiçbir sembol, hiçbir motif s tesadüfi değildir, Türk sanatı ile İslam öncesi Türk sanatının çok zengin tasarımlarını üzerinde barındırır.” ifadelerine yer verdi.