Rusya ile yaşanılan krizinin ardından domates ihracatında umudunu kaybetme noktasına gelen çiftçi, düzelen ilişkiler ile birlikte yönünü tekrar domatese döndü. Geçen yıla oranla domates fidesi talebinde yüzde 10 artış yaşandı.
Türkiye ile Rusya arasında 25 Kasım'da Rus savaş uçağının düşürülmesi sonrası büyük darbe gören ekonomik ilişkilerde, özellikle yaş meyve sebze ihracatında önemli kayıp oldu. Turizmden tarıma birçok sektörde Rusya'nın Türk ürünlerine uyguladığı ambargo, yaş meyve ve sebze sektöründe en çok domates üreticisini vurdu. Domates ihracatında yaşanan daralma dolayısı ile ürünlerini daha ucuza satmak zorunda kalan ve 2015 yılında beklediğini alamayan çiftçiler, Rusya'nın Türkiye'ye uyguladığı ambargo kapsamında tarım ürünlerine getirdiği yasağı kaldıracağını duyurmasının ardından yeniden domatese döndü.
"Geçen yıla oranla domates ekim alanında da yüzde 10'a yakın bir artış var"
Rusya ile Türkiye arasında varılan yakınlaşmanın çiftçinin yüzünü güldürdüğünü belirten Türkiye Fide Üreticileri Alt Birliği Başkanı Mümin Şahin, "Geçen yıla oranla bu yıl domates fidesi talebinde yüzde 10'luk bir artışın olduğunu görüyoruz. Bunda Rusya ile son günlerde atılan normalleşme adımlarının etkisi oldukça fazla. Geçen yıl domateste karamsarlık yaşayan çiftçimiz, yeniden domatese döndü diyebiliriz. Geçen yıla oranla domates ekim alanında da yüzde 10'a yakın bir artış var. Geçen yıl Rusya tarafından ambargo konulması en fazla domatesi etkiledi. Fakat geçen yıl alternatif pazarların bulunması pazara olumlu yansıdı. Bu sayede Rusya olmadan da olabileceğini gördük" dedi.
"Fide fiyatları geçen yıla oranla yüzde 20-30 oranında arttı"
Fide fiyatlarında geçen yıla oranla ciddi bir artış yaşandığını da belirten Şahin, "Fide fiyatları geçen yıla oranla yüzde 20-30 oranında arttığını görüyoruz. Fide fiyatlarının artmasında çiftçilerimizin fideleri vadeli almaları etkili oldu. Diğer taraftan bizler mevsimlik asgari ücretli işçi çalıştırdığımızdan dolayı ve asgari ücretin 1300 liraya çıkartılması fide fiyatlarına yansıdı. Daha önemlisi diğer alanlarda KDV oranları sıfırlanırken, fide sektöründe KDV oranları yüzde 18 ile 8 arasında duruyor. Bu hem bizi hem de çiftçimizi etkiliyor. Bizim talebimiz KDV oranları yüzde 1 civarına çekilsin" dedi.
"Bu yıl ucuz domates tüketimi zor olacak"
Domates ihracatının yaylalarda örtü altı üretimin yaygınlaşması ile arttığını da belirten Şahin, "Bu artış ülke olarak ihracat kaynağımız oldu. Domates fiyatlarının bu ihracata bağlı olarak 4 liraya kadar çıktığını görüyoruz. Şu anda Arabistan'a ve Katar'a ihracatımız devam ediyor. Bizim tahminlerimize göre bu yıl ihraç edilen domates fiyatları 1,5 ile 2,5 lira arasında olacak. Bu da vatandaşın domatesi bu yıl 3-4 lira arasında bir tutara tüketeceği anlamına gelir. Bu yıl ucuz domates tüketimi zor olacak. Hayal olacak. Zaten 1 liranın üzerinde bir maliyeti var" açıklamasını yaptı.