AK Parti’nin önceki gün MHP’ye sunduğu anayasa değişikliğine ilişkin taslakta, tam başkanlık yetkileri ile donatılmış Cumhurbaşkanlığı sistemi öngörülüyor.
AK Parti kurmaylarından edinilen bilgilere göre, 20 maddesi esas, 10 civarında maddenin ise geçiş hükümlerinden oluşan taslak anayasa metininde, yeni hükümet sistemi ‘Cumhurbaşkanlığı sistemi’ olarak tanımlanıyor. MHP’nin hassasiyetlerinin dikkate alındığı yeni sistemde tek meclisli üniter yapı öngörülüyor. Cumhurbaşkanının halk tarafından iki turlu seçim sistemi ile 5+5 şeklinde iki kez seçilmesinin hükme bağlandığı taslakta, cumhurbaşkanının yetkileri tanımlanıyor. Bu kapsamda, hükümetin başı Cumhurbaşkanı olacak. Bakanları atama ve görevden alma yetkisi bulunacak. Yürütmeye ilişkin kararname yetkisine sahip olacak. Üst düzey bürokratları atama yetkisi de yine Cumhurbaşkanında olacak. Cumhurbaşkanı bütçeyi hazırlayıp, Meclis’e sunacak. HSYK ve Anayasa Mahkemesinin üyelerinin yarısını Cumhurbaşkanı, yarısını Meclis seçecek. Ayrıca, parlamento ve Cumhurbaşkanı karşılıklı olarak birbirlerinin seçimlerini yenileme kararı alabilecek.
MHP’ye sunulan taslakta, Cumhurbaşkanı yardımcılarına ilişkin düzenleme de bulunuyor. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında iki cumhurbaşkanı yardımcı da belirlenecek. Ancak bu sayısının MHP’nin tavrına göre teke düşürülmesi ihtimali de masada.
2019’A KADAR SEÇİM YOK
Teklifte; yeni Cumhurbaşkanlığı sisteminde geçiş hükümleri de yer alıyor. Bu kapsamda; yeni sistemin 2019’da yapılacak seçimlerde uygulanması öngörülüyor. Ancak, cumhurbaşkanının ‘Bakanları atanması ve görevden alması, Bakanlar Kuruluna başkanlık etmesi ve partisiyle bağının kurulması gibi’ düzenlemelerin hemen yürürlüğe girmesi hükme bağlanıyor.
İDAM DÜZENLEMESİ YER ALMADI
MHP’ye iletilen taslak metin sadece hükümet sistemini içeren düzenlemelerden oluşuyor. Daha önce gündeme getirilen ‘Sınırlı idam cezasına’ ilişkin Anayasa değişikliği ise bu metin içinde yer almıyor.
Yücel Kayaoğlu / Türkiye