Şimdi dinlerin “Şeytan”ı nasıl tanımladıklarına bir göz atalım.
İbrahimi dinler:
Yahudilik/
Eski Antlaşma’da Şeytan kavramı, Hristiyanlıkta olduğu gibi ürkütücü bir yaratık değildir. Kötülükler ile de eşleştirilmez. İyiliğin ve kötülüğünün insanın kendisinden değil, Tanrı’dan geldiğine inanılır. Sadece Satan ya da Samael adı verilen Şeytan’ın hilelerine karşı daha dikkatli olunmasını öğütler.
Hristiyanlık/
Yaradılış anlatısında Adem ve Havvayı kandıran yılan sembolü, daha sonraları bazı Hristiyan din adamları tarafından Şeytan olarak değerlendirilmiştir. Doğu(Ortodoks) kilisesine göre Şeytan, İsa görüntüsünde Tanrı’ya karşı son bir savaş (Armageddon)açacaktır. Üniteryen kiliseye göre ise; Şeytan, bu zaman geldiğinde yeniden iyi özelliklerine kavuşacak ve Tanrı’ın yanında yerini alacaktır.
Müslümanlık/
Kur’an’a göre şeytan:
-Haramın yenmesine, haksız kazanç elde edilmesine teşvik eden,
- Bizi fakirlikle korkutan,
-Yaptığımız işlerle bizi şımartan,
Tanrıdan uzaklaştıran,
Ve buna benzer birçok şey ile tanımlar…
İslam kültürü Şeytan kavramını, “hakka aykırı hareket eden her türlü kişi, güç ve kurum olarak tanımlar.
Pagan inanışı/Paganizm
Ortaçağ’da Şeytan, keçi gibi sakallı ve boynuzlu, elinde çatal ve kuyruklu olarak betimlenirdi. Şeytan, Hristiyanlık oluşmadan önce pagan inanışlarında olan tanrı Pan( Dionysus) figüründen ortaya çıkmış olduğu söylenmektedir. Şimdi bu konunun derinliklerine inelim, hep birlikte neler olduğuna göz atalım…
Doğayı anlama
“Paganizmi diğer dinlerden ayıran en büyük özelliği, dinsel bir inanç olmaması ve sadece doğayı kutsal saymasıydı. Ve feminizm, Kutsal görülen cinsellik, tanrıça kavramı gibi inançlar temel düşünce yapılarını oluşturuyordu. Pagan inanışında hiçbir şey yok olmaz ve ölen her şey ruh olarak özüne döner. “
Paganizm ve Öz Paganizm
Doğa odaklı paganizm türüne öz paganizm denir. Öz paganizm’de doğayı Tanrıça olarak betimleme şekli vardır. Bu paganizm türü, mitoloji ve putperest dinlerinden önce var olmuştur. Putperestler gibi heykellere tapınma olayları yoktu. Paganlar inandıkları tanrıçalar ve tanrıların heykellerini yaparlar(saygı ve hatırlama amaçlı olarak ) fakat o heykellerin içinde kutsal bir ruh olduğu gibi Putperest inanışa sahip değillerdi.
Kısaca öz paganizm, “doğaya ve yaşayan tüm mevcudata saygı” temelli bir inanç sistemiydi. Diğer paganizm türleriyle arasındaki fark, sadece tek tanrıça(doğa ana) ve ondan düşük bazı yardımcı tanrıça ve tanrılara inanırlar fakat tapınmazlardı. Özellikle de tanrıça, kutsal ve yüceltilmiştir.
Şamanizm, Mitolojik Paganizm Ve Putperestlik Farkları
Şamanizm
“Doğu Asya toplumlarında görülen paganizm benzeri ama tamamen farklı bir inanç biçimidir. Şamanistler genellikle doğaya değil, gökteki bir ve ya birden fazla tanrılara inanırlar. Örneğin eski Türk dini Tengricilik, Şamanist kökenli bir inanıştır. Bu dinde gök tanrı, “Tengri” adında sadece tek bir tanrı bulunur. Şamanizm’de ruhlar inancı çok gelişmiştir. Bu nedenle, cin, hayalet, peri gibi doğaüstü varlıklara inanç çok yoğundur. Şamanların görevi, bu varlıklarla ve ya tanrıyla iletişime geçerek topluma dini olarak yol göstermektir.”
Mitolojik paganizm
“Yüzlerce farklı tanrıya, tanrıçaya ve titanlara tapınılan bir inanç türüdür. Ancak burada yüzlerce tanrı olmasına rağmen, her zaman bir tane en büyük tanrı olmuştur.(Ege’de Zeus, Roma’da Jupiter). Mitolojiye inananlar tanrılarına saygı göstermek amacıyla çeşitli heykeller yapmışlardır. Bu heykellerinin önünde tanrılarına dua ederlerdi. Bu ritüelleri tanrıları hatırlamak için uygularlardı.”
Putperestler
“Heykellerin içinde kutsal ve tanrısal ruhlar olduğuna inanır ve o heykellere taparlardı. İslam öncesinde Mekke’deki inanç sistemi putperestliğe örnektir. Mitolojik dinlere örnek olarak, Ege, Roma, Mısır, Şinto inanışları gösterilebilir.
Son olarak, öz paganizm’de doğa ana, taraf tutmamasına rağmen, mitolojik paganizm, Şamanizm ve putperestlik tanrılar aktif olarak insanlar arasında taraf olarak yer alırlar. Bir tanrının koruduğu ve ya kötülüğünü istediği toplumlar olabilir. İlyada efsanesinde tanrılar insanlarla birlikte savaşa katılmış, gruplaşmış ve ikiye ayrılmıştır. Şamanizm’de her toplumun kendine ait ve sadece kendilerini koruyan bir tanrısı vardır. (Gök tanrı sadece Türkleri korur inancı) ve putperestlikte put, sadece yapıldığı kabileyi korur.” (Hubal sadece Mekke’yi korur)
Bu anlatımlardan sonra dinin ilk oluşma ve yayılma kaynağını da görmüş olduk. Yolculuğumuza tüm hızıyla devam ediyoruz…
Devam ediyor…