YSK, 31 Mart'ta İstanbul'da iptal ettiği Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin iptal gerekçesini açıkladı. 250 sayfalık gerekçeli karar YSK'nin internet sitesinden yayımlandı.
"754 SANDIK BAŞKANININ KAMU GÖREVLİSİ OLMADIĞI VURGULANDI"
Yüksek Seçim Kurulu'nun internet sitesinden 250 sayfalık gerekçeli karar açıklandı.
YSK'nın gerekçeli kararından satır başları;
"ŞÜPHELİ OY SAYISI 300 BİNDEN FAZLA"
"Oy farkının 13 bin 729 olması nedeniyle, 754 sandıkta sandık kurulu başkanlarının kanun hükmüne aykırı olarak belirlenmesi ve bu şekilde oluşan sandık kurullarının yaptıkları seçim iş ve işlemlerine itibar edilemeyecek olması, seçimin neticesine müessir görülmüştür."
"Sandık kurulu başkanlarının kanuna aykırı belirlenmesiyle ilgili YSK'nin daha önceden vermiş olduğu emsal oluşturacak içtihadı bulunmamaktadır."
"Seçmen listesinde yapılan bütün maddi hatalar ve/veya kasti yanlışlıklar ve kanuna aykırılıklar sebebiyle gerçek durumu tespit edilemeyen şüpheli oy sayısını 300.000'den fazla olduğu, bu sayının Adalet ve Kalkınma Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi adayları arasındaki fark olan 13.742 (Oy farkının yaklaşık 20 katı)'den fazla olduğu tespit edilmiştir."
"Sayım döküm cetveli boş olan sandıklara ilişkin olarak yapılan incelemede: Ataşehir 1. İlçe 1340 numaralı sandığa ait, Beykoz İlçesinde 1312 numaralı sandığa ait, Beylikdüzü İlçesinde 1300 numaralı sandığa ait, Esenyurt 1. İlçe 1289 numaralı sandığa ait, Esenyurt 2. İlçe 2086 ve 2129 numaralı sandıklara ait, Gaziosmanpaşa 3. İlçe 3302 numaralı sandığa ait, Kadıköy 1. İlçe 1195 numaralı sandığa ait, Kartal 1. İlçe 1006 numaralı sandıklara ait, Sancaktepe 1. İlçe 1266 numaralı sandığa ait, Sarıyer 1. İlçe 1122 numaralı sandıklara ait, Şile İlçesinde 1001 numaralı sandığa ait, Zeytinburnu 1. İlçe 1040, 1043, 1044, 1057, 1114 ve 1212 numaralı sandıklarda, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimine ait sayım döküm cetvellerinin boş olduğu tespit edilmiştir."
"İHTİYAÇ DUYULANIN 7 KATI KAMU GÖREVLİSİ VAR"
"İstanbul'da sandık kurulu başkanlığı için ihtiyaç duyulanın 7 katı kadar kamu görevlisi var. Hal böyleyken ilçe secim kurullarının mülki amirden gelen liste dışından sandık kurulu başkanı secmesi seçimin güvenilirliğini ortadan kaldırmıştır."
"İstanbul genelinde, sayım döküm cetveli olmayan veya imzasız olmakla esasen yok hükmünde 108 sandıktaki oy kullanan seçmen sayısı 30 bin 281'dir."
"Seçim sonucunun belirlenmesinde en önemli unsurlardan biri sayım döküm cetvellerinin 108 sandıkta düzenlenmemiş olması, bu sandıklardaki seçim sonucunun güvenilirliğini ciddi biçimde zedelemektedir."
"İlçe seçim kurullarınca yapılan incelemeler sonucunda 377 kısıtlının oy kullandığı, 6 sandıkta ölülerin yerine oy kullanıldığı, 41 sandıkta ceza infaz kurumunda bulunan tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülerin yerine oy kullanıldığı, 58 sandıkta ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin yerine oy kullanıldığı, 224 zihinsel engeli nedeniyle kısıtlı olan kişinin oy kullandığı tespit edilmiştir. Bu şekilde oy kullanma hakkı olmamasına karşın oy kullandığı tespit edilen kişi sayısının 706 olduğu görülmüştür."
Gerekçeli kararın 210. sayfasındaki son cümle ve 211. sayfadaki "Sandık kurulu başkanlarının kanun hükümlerine aykırı olarak görevlendirildi" ifadeleri dikkat çekti. Kararın kısıtlı, ölü seçmenlerle ilgili araştırma sonuçları yer alıyor. Karara muhalefet şerhleri yer alıyor. Karar YSK'nın internet sitesinde yer aldı.
"TEK BAŞINA SEÇİMİN NETİCESİNE TESİR ETMEMİŞTİR"
YSK'da ret oyu veren üyelerin düştüğü muhalefet şerhinde şu ifadeler yer aldı:
Sandık kurullarının usulsüz oluşması tam kanunsuzluk halini oluşturmaz.
Sandık kurullarının kuruluşuna ilişkin işlemlerin kesinleşmesinden sonra bu kuruluşa karşı yapılacak itirazlar seçimden sonra o seçimlerin iptali için tek başına bir itiraz sebebi olarak ileri sürülemez.
298 sayılı Kanunun 21 ve 23. maddeleri gereği 5 kişisi siyasi parti temsilcisi olup 7 kişiden oluşan sandık kurulunda siyasi partili üyelerle birlikte görev yapan usulsüz atanmış sandık kurulu başkanının 31 Mart 2019 günü yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimine ilişkin maddi hatalar giderilip geçersiz oyların tamamının yeniden sayılması karşısında tek başına seçimin neticesine tesir ettiğine ilişkin seçimin iptalini gerektirir tespit olmadığından sayın çoğunluğun seçimin iptali ile yenilenmesine ilişkin kararına katılınamamıştır.
KARŞI OY KULLANAN ÜYELERİN GEREKÇELERİ
YSK'nın İstanbul'da seçimlerin yenilenmesine dair gerekçeli kararında 4 muhalif üyenin karşı oy yazıları da yer aldı.
YSK Başkanı Sadi Güven'ın karşı oy kullanma gerekçesi;
YSK Başkanı Sadi Güven, dosyadaki belgelere göre; usulsüz oluşturulan 754 sandıktaki sandık kurullarının 750'sinde AK Partili, 723'ünde de CHP'li üyelerin yer aldığına dikkat çekerek, sandık kurullarının oluşumuna ilişkin itiraz sürecinin seçim takvimine göre 2 Mart 2019'da "Sandık kurullarının usulsüz oluşması tam kanunsuzluk halini oluşturmaz. Sandık kurullarının kuruluşuna ilişkin işlemlerin kesinleşmesinden sonra bu kuruluşa karşı yapılacak itirazlar seçimden sonra o seçimlerin iptali için tek başına bir itiraz sebebi olarak ileri sürülemez" dedi.
Şerhte ayrıca "Seçmenlerin sandık kurulunun oluşumuna itiraz etmeleri ve sandık kurulunun nasıl oluşturulduğunu bilmeleri mümkün değildir. Seçmenler Anayasa gereğince kendilerine tanınan seçme hakkını kullanarak oy vermişlerdir. Sandık kurulunun oluşumunda bir hata varsa bunun sorumluluğu seçmenlere yüklenemez" ifadeleri de dikkat çekti
Üye Cengiz Topaktaş'ın karışı oy kullanma gerekçesi;
Üye Cengiz Topaktaş karşı oy gerekçesinde, itiraz nedeniyle yapılan araştırmada, seçim sonuçlarının bir parti lehine değiştirilmesi için örgütlü bir şekilde hareket edildiğinin tespit edilemediğini ifade etti. Sandık kurullarının oluşturulması sırasında yapılmaması gereken ancak zaman zaman ve değişik tarihlerdeki seçimlerde de yapılan ihlallerin yapıldığını ifade eden Topaktaş, YSK'nin değişik zamanlardaki kararlarına atıf yaptı.
Üye Kürşat Hamurcu'nun karşı oy kullanma gerekçesi;
Çoğunluk görüşüne katılmayan başka bir üye Kürşat Hamurcu da sandık kurulu başkanının ve üyenin kamu görevlisi olmamasının, tek başına seçimin iptalini gerektirmediğine işaret etti.
Hamurcu, sandık kurullarında görev almaları mümkün bulunmayan kimselere görev verilmiş olması nedenine dayanılarak bir seçimin iptal edilebilmesi için kanuna aykırı bu davranışın seçim sonuçlarına etki yaptığının mutlaka açık ve net olarak ortaya konulmasının şart olduğunu ifade etti.
Üye Yunus Aykın'ın karşı oy kullanma gerekçesi;
Çoğunluk görüşüne katılmayan Üye Yunus Aykın, kamu görevlisi olmayan sandık kurulu başkanlarının görev yaptığı sandıklarda kullanılan oyların geçersiz sayılması ve bu nedenle geçersiz sayılan oyların toplamının seçim sonucuna tesir etmesi durumunda seçimin iptal edilebilmesi için kamu görevlisi olmayan sandık kurulu başkanlarının her birinin, oy verme gününde yaptıkları işlemlerde yanlı davrandıkları, seçmenin iradesine etki ettikleri, kanun ve genelge hükümlerine aykırı işlem yaptıkları, gizli oy açık sayım ilkesine uymayan tutum ve davranışlar sergilediklerinin somut delil ve gerekçelerle kanıtlanması gerektiğine değindi.
Olağanüstü itiraz dilekçesinde, kamu görevlisi olmayan sandık kurulu başkanları hakkında seçim kurullarına itiraz edildiğine ilişkin bir belge sunulmadığı gibi, itiraz dilekçesinde de sandık numarası ve isim belirtilmek suretiyle somut bir olayın mahiyetinden bahsedilmediğini ifade eden Aykın, "Kamu görevlisi olmayan sandık kurulu başkanlarının oy verme günü yaptıkları işlemlerde ve aldıkları tedbirlerde 298 sayılı kanuna ve Yüksek Seçim Kurulunca hazırlanan genelgelere aykırı davrandıkları, şüpheli tutum ve davranış sergilediklerine ilişkin delil ve gerekçe gösterilmediğinden, kesinleşmiş sandık kurulu oluşumuna dayalı olarak yapılan itirazın reddi gerekmektedir." görüşünü savundu.
Aykın, YSK'nin geçmiş seçimlerde benzer sebeplerle yapılan itirazlar üzerine verdiği kararlarda benzer gerekçelerle seçimlerin iptali talebini reddettiğini hatırlattı.
NE OLMUŞTU?
Seçimin iptaline karşı oy veren 4 üye gerekçeli karara şerhlerini hazırlamak için süre uzatımı talep etmişti. İptal yönünde oy veren 7 üye ise yazımı daha önce tamamladı.
Kurul, 6 Mayıs'ta 4'e karşı 7 oyla İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini iptal etmişti.
Kısa kararda, 31 Mart seçiminin iptali 2 gerekçeye dayandırılmıştı. İlki, 22 sayım döküm cetvelinin boş, 101'inin ise imzasız olması.
İkinci gerekçe ise kamu görevlisi olmayan sandık kurulu üyeleri. 225 sandık kurulu başkanının, seçim kanununun 22'nci maddesine aykırı olarak kamu görevlileri arasından seçilmediği belirtildi.
3 bin 500 sandık kurulu üyesinin de kamu görevlisi olmadığı tespit edildi.
KAMU ÇALIŞANI OLMAYAN SANDIK GÖREVLİSİ GEREKÇE GÖSTERİLMİŞTİ
YSK, 6 Mayıs'ta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinin yenilenmesine karar vermiş, kısa kararında ise "Bir kısım sandık kurullarının, ilçe seçim kurullarınca kanuna aykırı oluşturulması ve bu hususun da seçim sonucuna müessir olması nedeniyle, 31 Mart 2019 tarihinde yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaliyle yenilenmesine, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Mazbatasının iptaline, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yenileme seçiminin 23 Haziran 2019 tarihinde yapılmasına, kanuna aykırı sandık kurulu görevlendirmelerini yapan ilçe seçim kurulu başkan ve üyeleri ile seçim müdürleri ve diğer sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulmasına, oy çokluğuyla karar verilmiştir" ifadelerine yer vermişti.
YSK'NİN İSTANBUL İÇİN GEREKÇELİ KARARINI GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ