Şiir Üzerine Söyleşi

Şehmus Çakı. Sayın Mürsel Adıgüzel, sizi tanıyorum ama yinede okurlarımıza kısaca yaşam hikâyenizi anlatır mısınız? Mürsel Adıgüzel Kimdir:

M.A. 1946 Kars doğumluyum. İlk Okulu Koçköy’ünde, orta öğrenimini Susuz İlçesi, Kâzımkarabekir ilk öğretmen okulunda okuyarak, 1966-1967 öğretim yılında öğretmen oldum. Akabinde, ön lisansla eğitimimi tamamladım.Yurdun çeşitli il, ilçe ve köylerinde görev yaptım. İlk olarak , 2000 yılında “Şiirlerle Bayramlar” ve “Vatan Haritası ” piyesiyle, “Var Git Kendi Yoluna” adlı şiir kitaplarım yayınlandı. 2007 yılında, “Dem Vakti” bir ve iki, “Deli Mavi Sevdalar”, “Güllük Güldestesi”, “Şairane” Antolojilerinde çeşitli şiirlerim yayınlandı. 2008 yılında ise “Şiirlerle Bayramlar”, “Var Git Kendi Yoluna” şiir kitaplarımın ikinci baskısı yayınlandı, “Yüreğimin Sesini Dinle”, “Adam Olursun” 2012 yılında da “Duy Beni”, 2011-2012 de “Şairler Atışma Antolojisi” 2016’da “Karapapak Öyküleri (Soyağacı) ile Karapapaklar ve Öykülerim “, 2016 da “Mustafa Kemal Destanı” yayınlandı. Halen haber sitesinde yazılarım yayınlanmaktadır. Bu faaliyetlerimin sürdüğü dönem içinde, 10. Dönemde Ümraniye İlçesi’nden “İstanbul İl Genel Meclisi Üyesi” seçildim. Halen “İstanbul Gazeteciler Derneği Meclis Üyeliği”, “Atatürk Düşünce Derneği Üyeliği” ve “Anadolu Kültür Sanat ve Mozaik Derneği Başkanlığı” gibi görevleri sürdürmekteyim. Evliyim ve iki kız, iki erkek dört çocuk babasıyım.

Şehmus Çakı.Bu şiir yolculuğunuzun nasıl başladığı hakkında ne söylemek istersin?
M.A. Ben öğretmen okulunda okuduğum yıllarda, bir gün yolda yürürken birtakım sözler mırıldanmaya başladığımı fark ettim. Sonra bu sözleri defterime not ettim. Zamanla bu iş ilerledi. Sonuçta bu yazdıklarımın üzerinde çalışmalar yapmaya başladım. Çalışmalarım olgunlaştıktan sonra, edebiyat öğretmenim olan, İsmail Aşıkoğlu’na sundum. Öğretmenim çok güzel bir şiir çalışması yapmışsın dedi. Bana şiirle ilgili bir takım bilgiler aktardı. Bende yazmaya devam ettim. 12 Eylül1980 darbesine kadar yazmış olduğum şiirlerimin ve edindiğim kitaplarımın tamamı, benimle birlikte alıp götürdüler. Ama benim ateşli yüreğim susmadı. Daha da güzellerini yazıp kitaplaştırdım ve okuyucularımla paylaştım. Şiir ve öykü yazmanın çok farklı bir durum olduğunu söylemek istiyorum.

Şehmus Çakı.

Etkilendiğiniz şair ve yazarlar oldu mu? Varsa kimlerdir?
M.A. Aslına bakarsan, etkilenmediğim olmadı dersem doğru olmaz. Çok etkilendiğim ozanlardan, Dadaloğlu, Âşık Şenlik, Köroğlu, Karacaoğlan, Yunus Emre ve en çokta Âşık Veysel, Aşık Mahsuni Şerif, Murat Çobanoğlu, Şeref Taşlova olmuştur. Hepsini rahmetle anıyorum.
Şehmus Çakı.

Şiir akımları başta olmak üzere, şiirde biçim ve öz konusunda neler söylemek istersiniz?
M.A. Şiir toplumumuzun genel kültürünü yansıtan can evidir. O nedenle, şiir her hususta kültürümüzü ifade eden bir sanat dalıdır. Yazılan şiirin özünde matematiksel dayanağı olacağı kadar, felsefe ruhunu da taşımalıdır. Serbestte yazılmış olsa, genel bütünlük içinde özde anlam ifade etmelidir. Şöyle ki, şiir yorumunda öğretici olan ve şarkılarda-türkülerde yüreği coşturan olandır. Bu nedenle yazım kurallarına uygun ve eksiksiz bir biçimde yazılmalıdır. Çabuk tükenen değil, dilden dile söylenen olmalıdır. Böyle bir çalışmayı yapan şairde, içinde duyduklarıyla örtüşen, aynı zamanda “Kerem ile Aslı” gibi yanan. Kimi zamanda “Ferhat ile Şirin” gibi dağları mesken tutturan olmalıdır. Kimi zaman, “Leyla’sı için dağı delen Mecnun’un,” çektiği çileyi anlatandır. Şairler, üstatların çağrısına kulak veren, haksızlığa boyun eğmeyen, Dadaloğlu ve Köroğlu gibi haksızlığa karşı koyan, Pir Sultan Abdal gibi vatanseverliğinden ödün vermeyen olmalıdır. İşte o zaman şair şair olur, şiirde şiir olur.

Şehmus Çakı.

Niçin şiir yazıyorsunuz?

M.A. Yaptığım çalışmalar, yaşadığım toplumun gelişmesi adınadır. Yazdıklarımın insanlarımızın yüreğinde kalıcı olması adınadır. Şair, yazdığı şiirlerle okurlarını bütünleştiren olmalıdır. Şiir, okuyucunun yüreğini titreten ve onu kendi içine alıp çeken ve dillerde destan olarak kalan, hatta kuşaktan kuşağa, ulaşmasını düşündüğüm için yazıyorum. Bunu başarabilir miyim, onu bilemiyorum?
Şehmus Çakı.

Sayın Adıgüzel, Türk Şiiri ve edebiyatının geleceğine ilişkin ne söylemek istersin?
M.A. Şahsım olarak yaptığım çalışmalar içinde okuduklarım kadarıyla endişelerim mevcuttur. Sebebine gelinde, çok dikkatsiz yazılan şiirler olduğu kadar, gereksiz kitaplaştırılanlarda mevcuttur. Yazılanların yozlaşmaması gerekir. Edebiyatın kendine has bir takım kuralları mevcuttur. Buna dikkat etmezseniz, ipin ucu kaçar. O zaman şiiri sanat olmaktan çıkarırsınız. Bana öyle geliyor ki, günümüzde ipin ucu kaçmış gibi.
Şehmus Çakı.

O zaman yazmış olduğunuz şiirlerinizin yaşam felsefenize kattığı anlamlar nelerdir?
M.A. Yazdıklarımın kendimden ziyade, okuyucularımın yüreğinin bir köşesinde yerini alsın istiyorum. Bu duygu beni çok heyecanlandırmaktadır. Anlamlı bir biçimde yaşamaya, daha çok sarılmamı sağlıyor. Aynı zamanda, ülkemi ve insanlığı düşünmeme sebep oluyor.
Şehmus Çakı.

Peki, şiirde gerçeklik ve soyutluk hakkında ne gibi düşünceleriniz mevcuttur?
M.A. Hayatın temel gerçekleri içinde yaşadığımızı hiçbir zaman aklımızdan çıkarmamalıyız. Bu açıdan baktığımızda, somut verilerin ön plan çıkması gerekir diye, düşünüyorum. Geçmişten günümüze kadar ulaşan şiirleri yazan, çok değerli ozanları, âşıkları ve şairleri minnet ve şükranla anıyorum. Bu gibi üstatların şiirlerini irdelediğimde, onların tarzlarını örnek alıp, o gibi şiirler yazmaya çalışmaktayım. Tabi ki o gibi şiirlerden kopyacılık ve alıntı yapmadan.

Şehmus Çakı.

Günümüzde sosyal medya üzerinden yayınlanan şiirlerin, yani İnternetin şiirsel gelişime etkisi var mıdır?
M.A. İnterneti ciddiye alanlar için, internet bir fırsattır. Şöyle ki: İsterse şiir veya makale, isterse öykü vs. yazılsın fark etmez. Ancak unutulmaması gereken husus, yazanlar karşısında çok büyük bir okuyucunun olduğunu düşünmelidir. İşte o zaman etkiyi hissedersin. Okuyucular okudukları şiirlerle ilgili yorumlarında samimi olmalılar. Bu tür yorumlarında çok büyük faydası görülmektedir.

Şehmus Çakı.

Şiirde kelimelerin gücü hakkında neler düşünmektesiniz?
M.A. Hangi tür çalışma olursa olsun, kelimeler bir biriyle uyumlu olması gerekir. Uyumluluk ifadenin maksada uygunluğunu sağlar. Uyumluluk olmadığı takrirde, şiir hiçbir anlam taşımaz. Çünkü şiir az kelimeyle çok anlam ifade etme sanatıdır.
Şehmus Çakı.

Şiirlerinize bakıyorum da, şiirleriniz de duygu yoğunluğunu bütününe yansıtmayı nasıl başarabilmişsiniz?
M.A. Yüreğini sarıp sarmalayan bir duygunun, mutlaka kendine has sebepleri vardır. Bu sebepleri anlaşılır bir biçimde yazmayı başardığın anda, duygunu yazınla ifade etmeği başarmış olursun. Aksi halde uyumsuzluk içinde bir tür ortaya çıkar.

Şehmus Çakı.

Şiir kitap satışları neden yazım edebiyatına göre daha düşüktür, Sizin yorumunuz nedir?
M.A. Şunu açıkça ifade edeyim ki, kitaplarla okuyucuları özdeştirmek çok önemli bir kavramdır. İnsanın düzenli ve düzeyli yetişmesinde, genel kaynak insan olduğu kadar, kitaplarında büyük önem arz ettiğini bilmeliyiz. Düzenli bir öğrenme olmazsa, bilim ve teknolojinin gelişmesinden bahsetmek beyhude olur.

O nedenle, okunacak kitapların seçimi de büyük önem taşımaktadır. Gelişimi sağlayan kitapların yanında, gelişime zarar veren kitaplarda vardır. Kitap seçimi yapıldığında, mutlaka bu hususa dikkat edilmelidir. Çünkü faydalı kitaplar okuyucusunun bilgi dağarcığını zenginleştirmektedir. Çocuklarımız, gelişip modernleşmeyi, teknolojiyi yararlı bir biçimde kullanmayı kitaplardan öğrenirler. O nedenle, çocuklarımızın seviyelerini mutlaka dikkate alarak, okuması gereken kitapları tavsiye etmeliler. Bu itibarla, çocukların okuyacakları kitapların seçiminde, sorumluluk sahibi olmak zorundalar. Aksi halde,”kaş yapım derken, göz çıkarmış olurlar.”
Şehmus Çakı.

Şiirlerde mamatiksel çalışmaya önem veriyor musunuz? Yoksa konular kendiliğinden mi oluşuyor ve tematik baktığınızda çalışmalarınıza seçimlerinizdeki yoğunlaşma hangi konular oluyor?
M.A. Ben hece şiiri yazmaktayım. O anda yoğunlaşmış olduğum bir çalışmanın manidar ve verici olması bakımından gerekli olan kuralları asla ihmal etmem. Şiire son şeklini verdikten sonra, belli bir süre dinlendirerek, eksiklerini görmeye çalışmaktayım. Bu aşamalar tamamlandıktan, defterime kaydını yaparım.
Şehmus Çakı.

Dünümüz ve bu günümüz zaman dilimi içinde değişime uğrayan dil yapımız için ne düşünüyor sunun?
M.A. Dilimiz sürekli gelişen teknolojiyle birlikte yeni gelişmeleri öğrenerek gelişir ve zenginleşir. Ancak, dil yapımız gelişmişlik gösterse bile, düşünce yapımız değişime uğramamışsa, dilin gelişmişliğinde sıkıntı yaşanabilir. Bu değişim-dönüşüm kişilere göre ise değişik pek de önemli olmayabilir. Bir önceki yazımla bir sonraki aynı konulu ve aynı yazım arasında bir gelişim değişikliği olması kaçınılmazsa, o değişim mutlaka yapılması gereklidir. Değişiklik yapılan yazımlara mutlaka not düşmelidir. Bu hususların yapılması şarttır. Çünkü okuyuculara saygı göstermek adına bu tür düzenlemeler de bence bir sakınca yoktur.
Şehmus Çakı.

Sizin, şiirde gelmek istediğiniz yer neresidir?
M.A. Yazdıklarımı kendime değil, okuyucularımın yüreğinde yer alacak şekilde olmasını sağlamaktır. Hatta okuyucu, şiirin kendisi için yazıldığını düşünmeli ve okunuşundan da haz almalı ve duymalıdır. Şairin yazdıkları dilde destan olup, tellerde anlam bulmalıdır. Efsane bir öykünün yaratıcısı, hatta yazarı ve kahramanı diye anılmalıdır. Her kesimin yüreğinde yerini almalıdır. Ben şahsen öyle olmamı istemekteyim. Tabi olur muyum bilemem?
Şehmus Çakı.

Sevdiğiniz bir şiiri bizimle paylaşır mısınız?
M.A. Bütün şiirlerimin benim yüreğimde farklı yerleri mevcuttur. Ancak bu çalışmanın tamamını bütünleyen bu şiirimi sizlerle paylaşmak istedim.
Şarkılar
Adını yazdım dile söylemimde olursan
Canımı benden alıp arzularda kalırsan
Arayıp da kendini beni bende bulursan
Buna gayret etmezsen bul demez ki şarkıla.r

Canın canda dolaşsın ellerin yüreğimde
Adını kazıp durdum yazılı direğimde.
Sana sandal olurum olasın küreğimde
Sevdama sırt dönmedin kal demez ki şarkılar.

Sevdanın varı dünya aklı kâmil olana
Akıl başta yok ise sormak lazım alana
Bu dünya yanıp biter birçok tuhaf yalana
Sende içinde varsın al demez ki şarkılar.
Mürsel Adıgüzel
Eğitimci Yazar ve Şair