Bir Eski Çağ Bildirisi

Bir Eski Çağ Bildirisi

Güzel ama sıcak bir tatil günündeyiz… Birkaç gün önce haberini ilettiğim cehennem sıcakları da kapımızı çalmak üzere bilesiniz! Gündüzleri saat 11.00 ile 16.00 arasında evinizden çıkmasanız sizler için iyi olur.

İşte bu çok sıcak ortamda, sizi biraz serinleteceğini sandığım bir önemli bilgi aktaracağım. Bu bilgi “Bir eski çağ bildirisi”dir… Kaynağı Thales (Tales) adlı , M.Ö. 624 ile 546 yılları arasında yaşamış olan Atinalı bir bilgeye aittir. Heredot’a göre Thales, M.Ö. 28 Mayıs 585 tarihindeki, bizim zamanımıza göre en eski güneş tutulmasını tespit etmişti.

Thales, bir yenilikçi rolüyle yaşamını sürdürmüş ve gökyüzü ile ilgili olarak birçok izlenimlerde bulunmuştu. Kimilerine göre hiç yazılı kaynak bırakmadığı söylenirse de, bu doğru olamaz! Olsaydı, bizlere kadar ismi yaşatılamaz ve o çok özgün bilgileri de ulaşamazdı. Kaldı ki, “Gündoğumu Ve Ekinoks” adlı bir eser bıraktığı da zaten ortadadır. Bilindiği üzere ekinoks, yıl içinde iki kez gerçekleşen gündönümü olayıdır.

Thales’den önce Ege’deki şehir devletleri döneminde Yunanlılar, doğayı ve dünyanın temel maddesini mitoloji, tanrılar ve kahramanlarla açıklamaktaydılar. Özetle oluşan doğa olayları yani depremler, fırtınalar, tsunamiler tanrılarla özdeşleştiriliyorlardı.

İşte Thales, hem suyu madde olarak belirledi ve hem de doğadaki olayları birleştirerek yeni bilgiler üretti. Yani doğa olaylarının nedenlerini, o güne dek bilinen insan biçimli tanrıların hareketinden çok, bizzat yeryüzünün atmosferinde aradı. Çünkü ona göre dünyada, tanrısal olmayan hiçbir şey yoktu! O tanrısal gücü, mıknatıs da olduğu gibi, çekme gücü gibi bir hayat gücünün ruh olduğunu vurgulamıştı. Hatta, ruhun gerçekte ölümsüz olduğunu ilk söyleyen de odur! Ve mitolojik açıklamalar ile mantıklı olanlar arasında çok önemli bir köprü oluşturan Thales’in takipçileri olan Anaksimandros ve Anaksimenes; onun öğrencileri olup, hocalarından edindikleri bilgileri daha da ileriye taşımışlardır.

Thales, matematik alanında çığırlar açmış birisidir. Bu konuda birçok teorimleri bulunmakta olup, halen geometri alanında sıkça kullanılmaktadır. Fakat varoluşla ilgili aşağıda söylemleri ise, çağlarla birlikte kuşağımıza kadar taşınmış olup, ölmez bir yüceliği de işaret eder. İşte Thales’in “Bir Eski Çağ Bildirisi” adıyla mısralarını dizayn ettiğim muhteşem şiirsel söylemi şöyledir:

En eski şey

Zamandan da önce var olan Tanrı’dır.

Her şeyin en güzeli

O’nun eseri olan Evren’dir.

Her şeyden büyük

Tüm varoluşu kapsayan Uzay’dır.

En sürekli olan

Bütün bitimlerde geriye kalan Umut’tur.

En hızlı olan

An içinde evreni aşabilen Düşünce’dir.

Verilen en kolay şey

Kimsenin almak istemediği Öğüt’tür.